Zaktualizowano dnia 11 maja 2022
Dla rodzica przygotowanie odpowiedniego jadłospisu dla dziecka może być nie lada wyzwaniem! Dieta powinna składać się ze zbilansowanych, różnorodnych posiłków, które odpowiadają indywidualnym potrzebom dziecka. Jest to szczególnie ważne u osób z alergiami i nietolerancjami pokarmowymi, które są narażone na niedobory składników odżywczych. W takim przypadku wizyta u dietetyka pediatrycznego może być koniecznością.
Układanie jadłospisu dla dziecka a zalecenia Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego
Podczas planowania diety dla dziecka jadłospis warto przygotowywać w tzw. systemie dekadowym (opracowanym na 10 dni). Ułatwia to urozmaicenie zdrowej diety dla dziecka, robienie rozsądnych zakupów oraz zmniejszenie zjawiska marnowania żywności. Tworzenie jadłospisu wspomaga kontrolowanie, czy w posiłkach dobrane są wszystkie grupy składników odżywczych, a także pozwalają ocenić powtarzalność przygotowywanych dań.
Planując dietę dla dziecka, należy uwzględnić powstałe w 2020 r. zalecenia żywieniowe Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. Zostały one przedstawione w postaci Talerza Zdrowego Żywienia – określającego proporcje produktów w diecie. Zalecenia ukazane są w sposób prosty i praktyczny, co ułatwia wykorzystanie ich do osiągnięcia właściwych ilości składników odżywczych w ciągu dnia.
Narodowy Instytutu Zdrowia Publicznego określa, że:
- ½ talerza – powinny stanowić warzywa i owoce,
- ¼ talerza – produkty zbożowe,
- ¼ talerza – źródła białka.
Ponadto Talerz Zdrowego Żywienia określa, że niewielka ilość tłuszczów pochodzenia roślinnego powinna stanowić uzupełnienie diety. W sprawie roślin zaleca się spożywać białko nie tylko w mięsie, ale wybierać zamiennie wysokobiałkowe strączki. Z kolei do produkty, które należy ograniczać to: sól, czerwone mięso, cukier i słodkie napoje, a także produkty przetworzone typu fast food.
Wpływ diety na zdrowie dziecka
Zdrowa dieta dla dziecka to jeden z najważniejszych elementów wpływających na jego prawidłowy wzrost oraz rozwój. Największy wpływ na zdrowie dziecka ma spożywanie owoców i warzyw. Badania potwierdzają, że dieta bogata w te składniki zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe i choroby sercowo-naczyniowe. Co więcej, jedzenie owoców i warzyw minimalizuje występowanie przewlekłych chorób, np. cukrzycy i otyłości. Innym przykładem żywności pozytywnie wpływającej na zdrowie są produkty zbożowe. Stanowią one źródło składników mineralnych, witamin oraz błonnika – spowalniającego wchłanianie tłuszczu i wspomagającego perystaltykę jelit.
Agencja ds. Badań nad Rakiem informuje, że zbyt duże spożycie mięsa czerwonego oraz przetworzonych produktów mięsnych wpływa na występowanie nowotworów. Z kolei nadmierne spożywanie cukrów w dużej mierze odpowiada za choroby układu krążenia, cukrzycę, a także sprzyja powstawaniu próchnicy. To właśnie dlatego stosowanie zaleceń Talerza Zdrowego Żywienia jest tak ważne w dietetyce pediatrycznej.
Diety eliminacyjne u dzieci
Alergia pokarmowa jest częstym problemem u dzieci przede wszystkim w wieku przedszkolnym. Istotnym elementem właściwej organizacji żywienia u alergików jest ścisła współpraca rodziców z dietetykiem dla dzieci. Udziela on informacji w zakresie przygotowywania posiłków, doboru produktów, a także obserwowania ewentualnych objawów alergii. Dietę eliminacyjną stosuje się tylko u dzieci z potwierdzoną alergią. Natomiast decyzja o jej włączeniu powinna być potwierdzona odpowiednim zaświadczeniem od lekarza.
Do najczęściej stosowanych diet eliminacyjnych u dzieci należą:
- dieta bezmleczna,
- dieta bezglutenowa,
- dieta bez laktozy,
- dieta bez orzechów,
- dieta bez jajek.
Przygotowanie posiłków w dietach eliminacyjnych
Podczas tworzenia jadłospisu w dietach eliminacyjnych należy używać jak największej ilości nieprzetworzonych produktów wysokiej jakości. Wyeliminowany z diety składnik należy zastąpić innym, dobrze tolerowanym przez dziecko, a także zaleca się uwzględnić jego zbliżoną wartość odżywczą. Obowiązkowe jest zapoznanie się z etykietami żywności, zwracając szczególną uwagę na konkretne alergeny. Warto zadbać o aspekt psychologiczny, mianowicie przygotowany posiłek powinien być wizualnie podobny do tego, który spożywają dzieci bez wykluczeń w diecie. Dzięki temu dziecko nie będzie czuło się „inne” wśród rówieśników.
Czym się zajmuje się dietetyk dla dziecka?
Dietetyk dziecięcy zajmuje się przede wszystkim edukowaniem rodziców w zakresie zdrowego żywienia, a także wyjaśnia, jaki jest wpływ żywności na psychikę i ciało. Ważne jest zatem, aby pracę nad zdrowymi nawykami zacząć już od najwcześniejszych lat, ponieważ u dzieci z nadwagą stwierdza się wysokie ryzyko wystąpienia otyłości i chorób z nią związanych w wieku dorosłym.
Do zadań dietetyka pediatrycznego należą m.in.:
- opracowanie diety dostosowanej do preferencji i wieku dziecka,
- układanie jadłospisów w zależności od potrzeb dziecka,
- opracowywanie zaleceń żywieniowych w przypadku nietolerancji i alergii,
- edukacja z zakresu kształtowania odpowiednich nawyków żywieniowych,
- kontrolowanie przyrostu wagi u dziecka z uwzględnieniem jego etapu rozwoju,
- prowadzenie analizy masy ciała.
Dla kogo przeznaczony jest kurs dietetyki pediatrycznej?
Kurs z zakresu dietetyki pediatrycznej przygotowany jest dla wszystkich, których interesuje tematyka zdrowej diety dla dziecka. Oferowany przez Polski Instytut Dietetyki Kurs Specjalisty ds. dietetyki pediatrycznej sprawdzi się dla osób pracujących z dziećmi (m.in. opiekunów, pedagogów, pomocy szkolnych), a także dla pracowników branży medycznej i dietetycznej. To doskonały sposób na uzupełnienie wiedzy z zakresu odżywiania oraz przygotowanie rodziców do żywieniowej opieki nad dzieckiem.
Absolwent kursu otrzymuje tytuł specjalisty ds. dietetyki pediatrycznej potwierdzony certyfikatem w języku polskim i angielskim. Należy podkreślić, w celu podjęcia pracy jako dietetyk, wymagany jest dyplom uprawniający do wykonywania tego zawodu albo uzyskany status absolwenta technologii żywności, kierunkowych studiów wyższych, czy też dietetyki I lub II stopnia.
