Nie od dziś wiadomo, że zdrowa dieta wpływa na profilaktykę chorób lub łagodzi ich przebieg. Odpowiednie zmiany w odżywianiu mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób dietozależnych spowodowanych różnymi schorzeniami. Co więcej, dieta lecznicza oddziałuje na obniżenie stanu zapalnego w organizmie oraz poprawia skuteczność terapii lekowej. A dzięki temu wpływa pozytywnie na stan psychiczny pacjenta.
Dietetyk kliniczny – czym się zajmuje?
Dietetyk kliniczny zajmuje się przede wszystkim opracowaniem sposobu żywienia pacjenta na każdym z etapów choroby. Jego kompetencje pozwalają mu określić, jak zredukować składniki odżywcze w diecie, które obciążają pracę narządów. Dodatkowo ułoży jadłospis tak, aby dostarczyć niezbędnych składników odżywczych oraz pomóc w utrzymaniu homeostazy organizmu. Dzięki temu dietetyk kliniczny jest w stanie zapobiec dalszemu postępowi choroby albo też wspomóc proces zdrowienia.
Do podstawowych obowiązków dietetyka w leczeniu żywieniowym zalicza się:
- leczenie dietetyczne chorób dietozależnych,
- planowanie indywidualnie dopasowanego żywienia pacjenta,
- nadzorowanie procesu wprowadzenia diety w życie,
- promowanie działań profilaktycznych,
- zapobieganie niedożywieniu u pacjentów z problemami z jedzeniem,
- ocenianie stanu odżywienia i składników odżywczych u chorego,
- dokumentowanie stworzonej oceny.
Lekarza a dietetyk kliniczny – jakie są możliwości dietetyka?
Prawo nie określa dietetyka jako lekarza, ponieważ nie ma on kompetencji do tego by chociażby wystawiać skierowania czy przepisywać leki dostępne na receptę. W celu zdobycia antybiotyków należy skonsultować się z lekarzem, gdyż zadaniem dietetyka jest wyznaczanie odpowiednich suplementów diety. Natomiast w kwestii leczenia żywieniowego należy zgłosić się do dietetyka klinicznego, który uzyskał specjalizację umożliwiającą wyznaczenie żywienia w chorobie. Zdarza się, że zawód ten mylony jest z diabetologiem – jednak on specjalizuje się jedynie w leczeniu cukrzycy. Dietetyk kliniczny opracowuje plan leczenia żywieniowego w wielu schorzeniach.
Leczenie żywieniowe w wybranych chorobach tarczycy
Dietetyka kliniczna w niedoczynności tarczycy polega głównie na utrzymaniu zaleceń racjonalnego odżywiania. Potrawy powinny być bogate w zdrowe białko, złożone węglowodany i wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Ważne jest również spełnienie wymagań dotyczących składników mineralnych oraz witamin. Duże znaczenie ma zażywanie jodu, więc należy wykluczyć produkty, które go ograniczają, np. warzywa kapustne czy soja. Racjonalne żywienie jest również najważniejszym czynnikiem w nadczynności tarczycy. Należy jednak pamiętać, że kluczowe znaczenie ma dostarczenie odpowiedniej ilości energii i białka, aby sprostać zwiększonemu zapotrzebowaniu organizmu.
Dieta w chorobach układu krwionośnego
Serce to organ, który bardzo często dotykają choroby układu krwionośnego. Pacjenci powinny zwrócić szczególną uwagę na nawyki, które wpływają na regenerację mięśnia sercowego. W kwestii odżywiania zalecana jest dieta śródziemnomorska – charakteryzująca się m.in. tym, że w każdym posiłku muszą być warzywa i owoce.
Zalecenia te potwierdza Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne, które stwierdza że dieta ta zmniejsza występowanie chorób sercowo-naczyniowych w ramach prewencji pierwotnej i wtórnej. W chorobach serca należy wyeliminować wzrost cholesterolu oraz utrzymać odpowiedni profil lipidowy. Pomagają w tym kwasy omega-3, a dodatkowo dzięki nim spada ryzyko wystąpienia chorób na tle miażdżycy.
Żywienie w chorobie nerek
Podstawą leczenia żywieniowego w chorobach nerek jest kontrolowanie zawartości białka, sodu i potasu w posiłkach. Ich ilość zależy od stopnia niewydolności nerek. Warto podkreślić, że m.in. w przewlekłej niewydolności organizm nie jest w stanie odpowiednio wydalać sodu. Jego nadmiar powoduje retencję wody, rozwój nadciśnienia tętniczego, czy po prostu wzrost ilości oddawanego moczu. To z kolei wpływa na zwiększoną utratę potasu, który należy uzupełniać dietą. Jeśli chodzi o białko to dzięki niemu powstaje mocznik i kreatynina, a ich gromadzenie w organizmie może prowadzić do toksemii. Dlatego tak ważna jest kontrola dietetyczna u specjalisty klinicznego.
Odżywianie u osób z problemami układu pokarmowego
Najczęstszą postacią schorzeń układu pokarmowego są problemy z jelitami, takie jak: choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Każdy przypadek rozpatruje się indywidualnie, ale w tym typie chorób najczęściej zaleca się dietę lekkostrawną. Należy ograniczyć wtedy tłuszcz, cukier prosty oraz błonnik, który jest nierozpuszczalny. Podczas chorób układu pokarmowego często występuje wyniszczenie organizmu, dlatego dietetyk powinien zadbać o to, by dieta była wysokokaloryczna i wysokobiałkowa.
Kurs Dietetyki Klinicznej
Oferowany przez Polski Instytut Dietetyki Kurs Dietetyki Klinicznej umożliwia zwiększenie wiedzy na temat żywienia w chorobie, a także pozwala na udokumentowanie zdobytych kwalifikacji. Absolwent kursu otrzymuje tytuł specjalisty w zakresie dietetyki klinicznej, udokumentowany certyfikatem w języku polskim i angielskim. Natomiast, aby zostać dietetykiem klinicznym, wymagany jest przede wszystkim dyplom uprawniający do wykonywania zawodu dietetyka albo uzyskany status absolwenta technologii żywności, kierunkowych studiów wyższych, czy też dietetyki I lub II stopnia.
Dietetyk z kwalifikacjami z zakresu dietetyki klinicznej może podjąć zatrudnienie: szpitalach, poradniach, klinikach oraz przy prowadzeniu szkoleń dla firm lub założyć własną działalność gospodarczą.
