Radioterapia to metoda leczenia nowotworów, która niestety często wiąże się z różnymi skutkami ubocznymi. Tym samym wpływa na codzienne funkcjonowanie i samopoczucie pacjentów. Dlatego też odpowiednio skomponowana dieta odgrywa istotną rolę we wspieraniu organizmu podczas leczenia. Jako dietetyk możesz pomóc łagodzić niektóre z negatywnych aspektów terapii, pobudzać witalność i regenerację oraz poprawiać ogólny stan zdrowia.
Podstawowe zasady diety w radioterapii
W trakcie leczenia radioterapeutycznego niezbędne jest dostarczanie pacjentom cennych składników odżywczych w odpowiednich proporcjach. Podstawą menu powinno być wysokiej jakości białko, które jest niezbędne do regeneracji tkanek, utrzymania masy mięśniowej oraz wspierania układu odpornościowego. Najlepiej wybierać chude mięso, ryby, jaja, nabiał, rośliny strączkowe, tofu czy orzechy.
Kolejnym składnikiem są tłuszcze. Stanowią źródło energii i niezbędnych kwasów tłuszczowych. Pomagają wchłaniać witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K) i są ważne dla metabolizmu i integralności komórek. Zdrowe tłuszcze, takie jak oliwa z oliwek, awokado czy nasiona to najlepsze produkty.
Podczas radioterapii, układ pokarmowy może być bardziej wrażliwy, co prowadzi do objawów takich jak nudności, wymioty, czy ból w jamie brzusznej. Dlatego warto proponować pacjentom łatwo przyswajalne i lekkostrawne posiłki, takie jak warzywa na parze, ryż, ziemniaki, jogurt naturalny, buliony oraz musy owocowe. Profesjonalny dietetyk nie zapomni również uwzględnić wskazówek dotyczących o prawidłowego nawodnienia każdego dnia. Najlepsza będzie woda, ale dobrze sprawdzą się również delikatne napary ziołowe. Sprawdź sposoby na skuteczne zatrzymanie wody w organizmie.
Dieta w radioterapii – jadłospis
Regeneracja i utrzymanie sił to podstawowe kwestie, jakie należy wziąć pod uwagę przy planowaniu posiłków dla podopiecznych poddawanych radioterapii. Dobrze zaplanowany jadłospis może zawierać np.:
- śniadanie – omlet z warzywami ze szpinakiem i pomidorami, herbatę ziołową lub kawę zbożową;
- drugie śniadanie – smoothie owocowo-warzywne, wafle ryżowe z masłem orzechowym;
- obiad – filet z kurczaka pieczony z ziołami, brązowy ryż, gotowane warzywa, bulion warzywny;
- podwieczorek – pieczone jabłko, suszone owoce;
- kolację – sałatkę z tuńczykiem i świeżymi warzywami.
Powyższy jadłospis to posiłki bogate w białko, złożone węglowodany, zdrowe tłuszcze oraz witaminy i minerały, które uwzględniają potrzeby osób z wrażliwym układem pokarmowym. Dieta w czasie radioterapii powinna być lekkostrawna, ale jednocześnie dostarczać niezbędnych składników odżywczych, aby wspierać organizm w procesie regeneracji.
Specjalne potrzeby żywieniowe podczas radioterapii
Częstym skutkiem ubocznym radioterapii są nudności, które mogą utrudniać przyjmowanie pokarmów i utrzymanie odpowiedniego poziomu energii. Poradą dla pacjentów borykających się z tymi dolegliwościami może być spożywanie małych, ale częstszych posiłków, tak, aby uniknąć uczucia przepełnienia i zminimalizować nudności.
Kolejnym problemem bywa utrata apetytu, która w dłuższej perspektywie prowadzi do niedoborów żywieniowych. W takiej sytuacji należy włączyć do diety kaloryczne przekąski bogate w białko, w tym jogurty greckie, koktajle białkowe, orzechy czy serki wiejskie.
Suplementacja w diecie podczas radioterapii
Napromieniowanie organizmu wpływa na różne aspekty zdrowia pacjenta, w tym na funkcjonowanie układu pokarmowego, odpornościowego oraz kondycję skóry. Aby wspierać go w tym wymagającym czasie, wskazana może być suplementacja:
- witaminy D – wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego;
- witaminy C – to silny antyoksydant, który neutralizuje wolne rodniki i wspiera proces regeneracji komórek;
- witaminy E – chroni komórki przed stresem oksydacyjnym i przyczynia się do zachowania zdrowia skóry;
- cynku – przyspiesza procesy gojenia i regeneracji tkanek;
- kwasów Omega-3 – mają właściwości przeciwzapalne i wspierają zdrowie serca;
- probiotyków – korzystnie wpływają na układ pokarmowy i mikrobiotę jelitową.
Przed rozpoczęciem suplementacji zawsze warto skonsultować się z lekarzem, aby upewnić się, że wybrane preparaty są bezpieczne i odpowiednie do indywidualnych potrzeb pacjentów, zwłaszcza gdy w grę wchodzi dieta w czasie radioterapii.
Porady dla dietetyków w zakresie tworzenia diet dla pacjentów w radioterapii
Planowanie diety dla pacjentów poddawanych radioterapii wymaga specjalistycznej wiedzy i umiejętności. Należy przeprowadzić dokładny wywiad, który obejmuje aktualne nawyki żywieniowe, preferencje smakowe, problemy trawienne oraz objawy związane z leczeniem.
Dietetyk powinien również ocenić wskaźniki masy ciała, uwzględnić wyniki badań laboratoryjnych oraz monitorować odpowiedź pacjenta na dietę, zwracając uwagę na zmiany w wadze, apetyt, tolerancję pokarmów i ogólne samopoczucie.
Czego się dowiesz na kursie Dietetyki Klinicznej?
Dla osób, które chcą pogłębić zakres wiedzy rozważ “Kurs Dietetyki Klinicznej” w formie online dostępny na stronie pid.edu.pl. Po ukończeniu kursu absolwenci otrzymują dokumentację zgodną z wymogami MEiN, a także certyfikat ukończenia kursu w języku polskim i angielskim. Program obejmuje m.in. żywienie kobiet w ciąży, ocenę stanu odżywienia oraz postępowanie w chorobach nowotworowych, chorobach nerek, układu pokarmowego czy wątroby. Ukończenie kursu zwiększa kompetencje zawodowe, umożliwia lepsze zrozumienie złożonych potrzeb żywieniowych pacjentów. Dzięki zdobytej wiedzy będziesz lepiej przygotowana do radzenia sobie ze specjalnymi wymaganiami klinicznymi oraz udzielaniem wsparcia w leczeniu. Certyfikat ukończenia kursu podnosi także wartość pracownika na rynku pracy, dlatego zainwestuj w swoją przyszłość i zdobądź wiedzę, która pomoże zabłysnąć w branży dietetycznej.
