Dieta sportowca ma duży wpływ na osiągane przez niego efekty, ponieważ żywienie wpływa na pracę mięśni, a także proces regeneracji organizmu. Prawidłowe przygotowanie jadłospisu – z propozycjami zbilansowanych posiłków dla osób trenujących – wymaga wszechstronnej wiedzy nie tylko z zakresu dietetyki, ale i różnych dyscyplin sportowych. Dlatego też niezbędne są konsultacje z odpowiednim specjalistą.
Dieta sportowca
Każda osoba, która chce żywić się w zdrowy sposób, powinna komponować swoje posiłki na podstawie zasad prawidłowego odżywiania. Ma to wpływ na rozwój człowieka, a także utrzymanie ciała bez chorób i w dobrej kondycji. Tak samo w przypadku diety sportowca jadłospis powinien składać się z propozycji zbilansowanych posiłków, indywidualnie dobranych na podstawie wyliczonego zapotrzebowania energetycznego.
Nie da się określić jednego sposobu odżywiania w diecie sportowca. Wiadome jest, że np. potrzeby żywieniowe osób uprawiających sztuki walki zupełnie różnią się od wskazań dla diety biegacza czy narciarza. Różnice te szczególnie można zaobserwować u zawodników, którzy do konkretnych dziedzin kwalifikowani są na podstawie kategorii wagowych.
W diecie sportowca jadłospis będzie również różnił się od siebie w zależności od etapu przygotowań do zawodów, rozgrywek itp. Wynika to z tego, że zapotrzebowanie kaloryczne uzależnione jest także od częstotliwości treningów i włożonego w nie wysiłku. Ponadto, aby odpowiednio skomponować dietę sportową, należy uwzględnić dodatkowo czynniki, takie jak:
- płeć zawodnika,
- wiek zawodnika,
- rodzaj uprawianej dyscypliny,
- kondycja fizyczną,
- szybkość regeneracji itd.
Dieta sportowa a składniki odżywcze
Tak jak było wspominane, dieta sportowa musi być zbilansowana, czyli powinna zawierać wszystkie składniki odżywcze w odpowiednio wyliczonych proporcjach. Każdy z nich pełni inną funkcję, która oddziałuje na kondycję zawodnika. Składniki odżywcze obejmują:
- węglowodany,
- tłuszcze,
- białka,
- witaminy,
- minerały,
- wodę.
Węglowodany są najważniejszym elementem diety sportowej podczas treningów, ponieważ są źródłem energii dla mięśni i zapobiegają spalaniu białka. Ponadto stymulują wydzielanie insuliny, odpowiedzialnej za przenikanie glukozy do włókien mięśniowych w celu wygenerowania glikogenu, a także odpowiada za zwiększenie wychwytywania kreatyny przez organizm.
Z kolei białko jest głównym elementem budującym tkankę mięśniową. Dlatego też jego ilość musi być odpowiednia do oczekiwanych efektów, ponieważ od ilości przyjmowanego białka zależny jest wzrost i regeneracja mięśni. Na proces odnowy biologicznej wpływają także przyswajane witaminy.
Kolejnym niezbędnym składnikiem odżywczym jest tłuszcz, który magazynuje się w tkance tłuszczowej i komórkach mięśniowych. Jego cząsteczki rozkładają się na kwasy tłuszczowe i glicerynę i w takiej formie krew jest w stanie przenieść je do mięśni, których prawidłowa praca uzależniona jest także od pozyskiwanych przez organizm składników mineralnych.
Rozkład makroskładników w diecie sportowej
Makroelementy obejmują białko, węglowodany, tłuszcze i wodę, natomiast mikroelementy składają się z witamin i minerałów. Organizm ludzki potrzebuje więcej makroelementów, znajdujących się w większych ilościach w żywności. Ich zapotrzebowanie wyznacza się na podstawie indywidualnych potrzeb energetycznych.
Przyjmuje się, że rozkład makroelementów w diecie sportowej liczy się, uwzględniając: 2,2 g białka na 1 kg masy ciała, tłuszcze w ilości ok. 25% zapotrzebowania energetycznego, a pozostała ilość możliwych do spożycia kalorii przypada na węglowodany.
Kto powinien układać dietę sportowcom?
Osoba, która uprawia zawodowo sport, niewątpliwie powinna współpracować z dietetykiem. Najlepszym rozwiązaniem dla sportowca jest wybór specjalisty zajmującego się bezpośrednią pracą z osobami aktywnymi, tj. dietetykiem sportowym. Zajmuje się on dopasowaniem żywienia do rodzaju wysiłku fizycznego, a także dba o odpowiednią suplementację sportowców.
Dietetyk sportowy podczas tworzenia jadłospisu uwzględnia wszystkie indywidualne parametry oraz preferencje zawodników. Dodatkowo wie, jak dopasować dietę do aktualnego etapu treningów. Rolą dietetyka sportowego jest także wyjaśnienie, jak ważną funkcję sprawuje odżywianie podczas treningów.
Aby prawidłowo postępować ze sportowcem, specjalista musi mieć wszechstronną wiedzą z zakresu dietetyki, a także wykazać się znajomością dyscyplin sportowych.
Kurs Dietetyka Sportowego
Dietetyka sportowa to dział wiedzy, który związany jest ze zdrowym żywieniem i suplementacją w sporcie. Zdobycie umiejętności w tym zakresie jest niezbędnym elementem podjęcia pracy jako dietetyk sportowy. Dobrym wyborem jest Kurs Dietetyka Sportowego online, oferowany przez Polski Instytut Dietetyki, oparty na nauczaniu przez internet. To wygodna opcja dla osób, które nie mają odpowiednio dużo wolnego czasu, by odbyć naukę w sposób stacjonarny.
Absolwent kursu otrzymuje tytuł specjalisty ds. dietetyki sportowej, udokumentowany certyfikatem w języku polskim i angielskim. Jednak należy podkreślić, w celu podjęcia pracy jako dietetyk sportowy należy zdobyć kwalifikacje dietetyka. W tym celu wymagany jest dyplom uprawniający do wykonywania zawodu albo uzyskany status absolwenta technologii żywności, kierunkowych studiów wyższych, czy też dietetyki I lub II stopnia.
